اشتراک گذاری
وکیل دکتر سیدمهدی حجتی
۱۰ تیر ۱۴۰۴
شیوه صحیح طرح دعوای «وضع ید» در املاک مشاعی؛ نکاتی برای وکلا
در مواردی ممکن است مراجعه‌کننده‌ای با در دست داشتن سند مالکیت مشاعی مراجعه کند و ادعا نماید که یکی از شرکای مشاعی، بدون اجازه او، تصرف انحصاری در ملک مشاع داشته و مانع استفاده و انتفاع وی از ملک شده است. در چنین حالتی، اگر خواهان تمایلی به خلع ید کلی از ملک نداشته و صرفاً خواهان آن باشد که خود نیز امکان تصرف و استفاده از ملک را پیدا کند، باید مسیر طرح دعوی با دقت انتخاب شود.
تفاوت دعوای خلع ید مشاعی و وضع ید
در فرض فوق، طرح دعوای خلع ید مشاعی بر اساس ماده ۴۳ قانون اجرای احکام مدنی توصیه نمی‌شود؛ زیرا خلع ید مشاعی مستلزم رفع ید از کل ملک است و تا زمان رفع اختلاف و تعیین تکلیف نهایی، تحویل ملک به هیچ‌یک از شرکا امکان‌پذیر نخواهد بود. بنابراین، طرح دعوای «وضع ید» بهترین گزینه خواهد بود؛ چرا که هدف آن، استیفای حقوق متقابل مالکین مشاع برای تصرف و انتفاع است.
ضرورت شناسایی کلیه مالکین مشاع
برای طرح صحیح دعوای وضع ید، باید ترکیب کامل مالکین مشاعی مشخص شود. اگر ملک صرفاً بین موکل و شخص متصرف مشترک باشد، دعوا فقط علیه همان فرد اقامه می‌شود. اما چنانچه ملک دارای شرکای بیشتری باشد—even اگر آنان دخالتی در تصرف نداشته باشند—لازم است همگی به عنوان طرف دعوی لحاظ شوند.
مبانی قانونی مشارکت همه شرکا در دعوی
این ضرورت از آن‌جا ناشی می‌شود که طبق مواد ۵۸۱، ۵۸۲ و ۵۸۴ قانون مدنی، حقوق مالکین در مال مشاع، در تمام اجزای آن منتشر و مخلوط است. بنابراین، واگذاری تصرف یا بهره‌برداری انحصاری به یک شریک بدون رضایت سایر شرکا، فاقد وجاهت قانونی است. دادگاه نیز صرفاً در صورتی می‌تواند حکم به تجویز تصرفات بدهد که تمامی شرکای مشاع در دعوی حضور داشته باشند؛ چرا که در غیاب ایشان، صدور چنین حکمی به معنای مداخله در حقوق اشخاص ثالث خواهد بود.
دفاع در برابر دعوای ناقص وضع ید
در مقام وکیل خوانده دعوای وضع ید، اگر خواهان بدون طرف دعوی قرار دادن سایر مالکین مشاع، صرفاً موکل ما را به عنوان متصرف مورد شکایت قرار داده باشد، می‌توان با استناد به عدم توجه دعوی به طرف صحیح و نقص طرفین دعوا، تقاضای رد دعوی را از دادگاه نمود.
.png)
