کلیدواژهها:
(اجرتالمثل / نحله / دعاوی خانواده / مطالبه کارهای زوجه / حقوق مالی زن)
سؤالات:
- اجرتالمثل ایام زوجیت چیست و در چه شرایطی قابل مطالبه است؟
- نحله چیست و چه زمانی به زن تعلق میگیرد؟
- تفاوت اصلی بین اجرتالمثل و نحله در دعاوی خانواده چیست؟
در بسیاری از پروندههای خانوادگی، بهویژه در جریان طلاق، موضوع حقوق مالی زوجه از جمله اجرتالمثل و نحله مطرح میشود. شناخت صحیح این دو نهاد حقوقی، هم برای زنان و هم برای وکلای خانواده حیاتی است. سابقهی طرح این موضوع به قوانین حمایت خانواده در دهههای گذشته بازمیگردد و امروزه یکی از پرمناقشهترین بخشهای دعاوی مالی خانوادگی به شمار میرود.
اجرتالمثل به معنای مطالبهی دستمزد کارهایی است که زوجه در ایام زوجیت، خارج از وظایف شرعی و قانونی خود و به درخواست زوج انجام داده است. این حق زمانی قابل مطالبه است که زن قصد تبرع (رایگان انجام دادن) نداشته باشد. نحله اما هدیهای است که در صورت طلاق به درخواست زوج و بدون تقصیر زن، ممکن است از سوی دادگاه بهعنوان جبران زحمات زن تعیین شود. اجرتالمثل مبتنی بر کار واقعی زن است و نیاز به ارزیابی کارشناسی دارد، اما نحله مبتنی بر رأفت و ارادهی دادگاه است و معیار مشخصی ندارد. مطالبه اجرتالمثل نیاز به اثبات خدمت و عدم تبرع دارد، اما نحله بدون این اثبات هم ممکن است تعیین شود.
پاسخ به سؤالات:
- اجرتالمثل ایام زوجیت چیست و در چه شرایطی قابل مطالبه است؟
حق مطالبهی دستمزد کارهای خارج از وظایف زناشویی است که زن با درخواست شوهر و بدون قصد رایگان انجام داده باشد.
- نحله چیست و چه زمانی به زن تعلق میگیرد؟
نحله مبلغ یا مالی است که دادگاه در صورت طلاق به درخواست مرد و بدون تقصیر زن، به عنوان هدیه یا جبران زحمات به زن اختصاص میدهد.
- تفاوت اصلی بین اجرتالمثل و نحله در دعاوی خانواده چیست؟
اجرتالمثل بر اساس کار واقعی و نیازمند اثبات است؛ نحله هدیهای است که دادگاه با لحاظ شرایط اخلاقی و اجتماعی تعیین میکند و الزامی به اثبات کار ندارد.
۵ نکته مهم:
- اجرتالمثل وابسته به میزان کار و زحمات واقعی زن در زندگی مشترک است.
- نحله جنبهی رأفتآمیز دارد و ممکن است دادگاه با توجه به اوضاع و احوال آن را تعیین کند.
- برای اجرتالمثل باید مدارکی مبنی بر خدمت و عدم قصد تبرع ارائه شود.
- نحله معمولاً زمانی مطرح میشود که زن به دلیل فقدان سایر دلایل قوی برای اجرتالمثل نتواند درخواست کند.
- کارشناسی تعیین میزان اجرتالمثل، کلید تعیین میزان نهایی مبلغ قابل مطالبه است.