وکیل مریم سادات موسوی
۰۱ مرداد ۱۴۰۴
اشتراک گذاری
کلیدواژه‌ها:
هوش مصنوعی،حقوق مالکیت فکری،آثار تولیدشده توسط هوش مصنوعی،ثبت حقوقی، چالش‌های قانونی
سه سؤال اصلی:
- آیا آثار خلق‌شده توسط هوش مصنوعی مشمول حقوق مالکیت فکری هستند؟
- چه کسی صاحب اثر تولیدشده توسط هوش مصنوعی است؟
- آیا می‌توان آثار هوش مصنوعی را ثبت حقوقی کرد؟
شرح موضوع (مقدمه):
با گسترش استفاده از هوش مصنوعی در تولید محتوا، موسیقی، نقاشی و حتی اختراعات، یک سؤال مهم پیش روی قانون‌گذاران قرار گرفته: آیا می‌توان آثاری را که توسط ماشین خلق شده‌اند، تحت حقوق مالکیت فکری قرار داد؟ نبود خالق انسانی مستقیم، ثبت این آثار را با چالش‌های قانونی مواجه کرده و نظام‌های حقوقی در سراسر دنیا را به بازنگری واداشته است.
بحث ساده و کاربردی:
در نظام سنتی حقوق مالکیت فکری، پدیدآورنده یک شخص حقیقی یا حقوقی مشخص بود که اثر را خلق می‌کرد. اما حالا با ابزارهای هوش مصنوعی مانند تولید متن، تصویر، موسیقی و حتی کد برنامه‌نویسی، مرز بین خالق انسانی و تولید ماشینی کمرنگ شده است.
طبق قوانین فعلی ایران و بسیاری از کشورها، حقوق مالکیت فکری تنها به آثار خلق‌شده توسط انسان اختصاص دارد. بنابراین، آثار تولیدشده توسط هوش مصنوعی به‌صورت مستقل، قابل ثبت رسمی نیستند. با این حال، در صورت استفاده ابزاری از هوش مصنوعی توسط انسان، شخص استفاده‌کننده ممکن است به‌عنوان «صاحب اثر» شناخته شود.
چالش‌های قانونی در تعیین مالک اثر، مسائل مربوط به اصالت اثر، و نحوه دفاع از حقوق پدیدآورنده انسانی یا نهاد توسعه‌دهنده AI، بحث‌های داغی در مجامع حقوقی بین‌المللی هستند.
پاسخ به سؤالات:
1. آیا آثار خلق‌شده توسط هوش مصنوعی مشمول حقوق مالکیت فکری هستند؟
در حال حاضر، در اغلب کشورها این آثار اگر بدون مداخله انسانی خلق شده باشند، مشمول حمایت قانونی نیستند.
2. چه کسی صاحب اثر تولیدشده توسط هوش مصنوعی است؟
در صورتی که انسان با استفاده از ابزار هوش مصنوعی اثری را تولید کند، آن انسان می‌تواند به‌عنوان صاحب اثر شناخته شود. در غیر این صورت، مالکیت روشن نیست.
3. آیا می‌توان آثار هوش مصنوعی را ثبت حقوقی کرد؟
فعلاً امکان ثبت رسمی مستقل برای آثار خلق‌شده صرفاً توسط هوش مصنوعی وجود ندارد، مگر اینکه با دخالت انسانی تولید شده باشد.
پنج نکته کلیدی:
- آثار هوش مصنوعی در شرایط فعلی فاقد شخصیت حقوقی و حق مالکیت مستقل هستند.
- تنها آثار دارای خالق انسانی تحت حمایت حقوق مالکیت فکری قرار می‌گیرند.
- استفاده از هوش مصنوعی به‌عنوان ابزار، ثبت اثر را ممکن می‌کند.
- نظام‌های حقوقی جهانی هنوز در حال تطبیق با این چالش نوظهورند.
- قوانین ثبت حقوقی باید به‌روزرسانی شوند تا تولیدات هوش مصنوعی را پوشش دهند.
.png)
