کلیدواژهها:
(اثبات زوجیت / نکاح / دعوای خانواده / دلایل زوجیت / دفاع در دعوای زوجیت)
سؤالات:
- چه شرایطی برای طرح دعوای اثبات زوجیت لازم است؟
- چه دلایلی برای اثبات زوجیت در دادگاه مورد نیاز است؟
- چگونه میتوان در مقابل دعوای اثبات زوجیت دفاع کرد؟
در نظام حقوقی ما، نکاح (ازدواج) اساس تشکیل خانواده و پیدایش حقوق و تکالیف خاصی میان زن و مرد است. اما در بسیاری موارد، به دلیل عدم ثبت رسمی ازدواج یا فقدان مدارک کافی، افراد مجبور به طرح دعوای اثبات زوجیت میشوند. این دعوا گاهی مسیر پیچیدهای را طی میکند و هر گونه اشتباه در ارائه دلایل یا دفاع میتواند منجر به صدور حکمی خلاف واقع شود.
دعوای اثبات زوجیت زمانی مطرح میشود که یک طرف (معمولاً زن یا در برخی موارد مرد) مدعی وقوع ازدواج باشد ولی این ازدواج به دلایلی مانند عدم ثبت رسمی یا فقدان سند معتبر قابل اثبات مستقیم نباشد. در این دعوا، مدعی باید وجود رابطهی نکاحی را اثبات کند که معمولاً از طریق شهادت شهود، اقرار طرف مقابل، وجود فرزند مشترک، پیامها و اسناد غیررسمی یا قراین و امارات عرفی انجام میشود. دفاع در برابر این دعوا نیز نیازمند انکار قاطع، استناد به عدم وجود رابطهی نکاحی یا اثبات بطلان نکاح (مثلاً فقدان شرایط اساسی نکاح) است. امتناع بیدلیل از پذیرش آزمایش DNA در صورت وجود فرزند مشترک، میتواند در برخی موارد به ضرر ممتنع تفسیر شود.
پاسخ به سؤالات:
- چه شرایطی برای طرح دعوای اثبات زوجیت لازم است؟
وجود ادعای وقوع نکاح با فقدان سند رسمی (مثل عقدنامه) و تمایل به اثبات این رابطه در دادگاه برای برخورداری از حقوق قانونی مانند مهریه یا نفقه.
- چه دلایلی برای اثبات زوجیت در دادگاه مورد نیاز است؟
اقرار طرف مقابل، شهادت شهود، وجود پیامهای مکتوب، معرفی به خانواده و جامعه به عنوان همسر، اسناد و مدارک غیررسمی، و در صورت وجود فرزند مشترک، آزمایش DNA.
- چگونه میتوان در مقابل دعوای اثبات زوجیت دفاع کرد؟
از طریق انکار قاطع وجود نکاح، اثبات عدم شرایط اساسی نکاح (مثلاً عدم وقوع ایجاب و قبول)، یا اثبات اینکه رابطهی طرفین خارج از چهارچوب ازدواج بوده است.
۵ نکته مهم:
- ارائهی شهود معتبر و موثق که وقوع نکاح را تأیید کنند اهمیت بسیار زیادی در اثبات دعوای زوجیت دارد.
- وجود فرزند مشترک میتواند قرینهی مهمی بر وقوع نکاح باشد، بهویژه اگر امارات دیگر نیز مؤید آن باشند.
- در دفاع، انکار کلی بدون دلیل قوی معمولاً موفقیتآمیز نیست؛ باید دفاع مستدل باشد.
- در نکاح دائم، اثبات مهریه و سایر حقوق وابسته، منوط به اثبات زوجیت است.
- مشاوره با وکیل مجرب خانواده در طرح یا دفاع از این دعاوی، بسیار ضروری و راهبردی است.